Agenda spotkania szkoleniowego dla personelu KJ: kierownictwa, laborantów i próbobiorców we młynach
„Zadania analizy ilościowej, ocena wyników analizy"
1. Wprowadzenie.
Zadaniem analizy ilościowej jest oznaczenie zawartości składnika lub składników materiału badanego decydujących o jaskości surowca - ziarna - lub zgodności ze specyfikacją produktu - mąki, oraz np. określenie skuteczności równomiernego rozprowadzenia substancji dodanych w ilościach ppm - jak to ma miejsce w przypadku stabilizowania czy standaryzowania mąki (ilości jednostek składnika dodanego w milionie - 100ppm = 100g/1000kg).
Analiza ilościowa ma wielorakie zastosowanie, dlatego wymaga zastosowania różnych metod oznaczania. Metody stosowane w analizie ilościowej można podzielić na:
1/ metody klasyczne: metody wagowe analizy i metody miareczkowe,
2/ metody instrumentalne np. alweografia: rys. 1 i 2 czy metoda NIR - Infratec 1231 FOSS: rys. 3 i 4.
Rys. 1. Wpływ kompleksów enzymatycznych na reologię ciasta przedstawiony wykresami alweograficznymi.
Rys. 2. Wpływ proteaz - BioEn W - aplikacje 0, 100, 150, 200 ppm na reologie ciasta: stabilne W, malejące P
Bardzo istotne jest odpowiednie dostosowanie metod oznaczania i ich: dokładności, czułości, precyzji do określonej szybkości wykonywania analizy oraz możliwości wykorzystania tempa przebiegu różnych procesów podczas oznaczania, przekładających się na towarzyszące im efekty fizykochemiczne, zmieniające się wraz ze zmiana stężenia substancji dodanych.
W metodach instrumentalnych (nazwanych tak, dlatego, że do wykonania analizy zawsze jest konieczny jakiś mniej lub bardziej skomplikowany przyrząd), wykorzystuje się do celów analitycznych zjawiska fizyczne lub fizykochemiczne i zależności mierzonych wielkości od stężenia oznaczanego składnika w badanej próbce.
|
|
Rysunek 3 |
Rysunek 4 |
Metody instrumentalne cechuje wiele zalet. Główne z nich to obiektywny wynik pomiaru, dokonywany zwykle za pomocą miernika elektrycznego, oraz szybkość wykonania. Szczególnie metody bezpośrednie pozwalają szybko wykonywać oznaczenie w próbkach o podobnych składach, co jest korzystne w przemysłowej kontroli technologii. W związku z rozwojem metod instrumentalnych spotykamy się często z przeciwstawieniem ich metodom klasycznym. Metody instrumentalne traktuje się, jako metody nowoczesne, klasyczne zaś, jako już przestarzałe.
Trzeba jednak wyraźnie stwierdzić niesłuszność takiego stawiania sprawy. Metody klasyczne cechuje ciągle jeszcze najlepsza precyzja i dokładność. Są to metody bezpośrednie, w odróżnieniu do metod instrumentalnych, które są metodami porównawczymi. Wzorce niezbędne w analizie instrumentalnej analizuje się zawsze metodami klasycznymi. Tylko umiejętne posługiwanie się metodami klasycznymi jak i instrumentalnymi może zapewnić prawidłowe wykonywanie różnych zadań analitycznych.
2. Metody znormalizowane.
Wszystkie analizy klasyczne, stosowane szczególnie do oceny surowca i produktów, przeprowadza się w ściśle określonych, umownych warunkach wykonania - znormalizowanych, w których ustalony jest sposób, czas trwania, temperatury przebiegu reakcji, kształt naczyń, wielkość naważki itp. Znormalizowane metody badań materiałów wprowadza się w celu umożliwienia uzyskiwania porównywalnych wyników analiz tą samą metodą w różnych laboratoriach, np. dostawcy i odbiorcy. Mówimy wówczas o pojęciu odtwarzalności, - gdy zestawia się wyniki analiz tych samych próbek w różnych laboratoriach.